Το διαζύγιο ενός ζευγαριού είναι από μόνο του μια επίπονη και δύσκολη κατάσταση. Γίνεται όμως ακόμα πιο δυσάρεστη όταν ένα ζευγάρι έχουν κάνει μέλος της οικογένειάς τους ένα κατοικίδιο ζωάκι. Τί γίνεται σε αυτή την περίπτωση; Ποιος από τους δύο θα πρέπει να κρατήσει το κατοικίδιο;

Σύμφωνα με τον ελληνικό Αστικό Κώδικα τα κατοικίδια ζώα αντιμετωπίζονται δυστυχώς ως «ενσώματα κινητά πράγματα», πράγμα απαράδεκτο γιατί ένα ζώο είναι ένα έμβιο όν με νοημοσύνη και συναισθήματα, που μπορεί να έχει πλήρη αντίληψη των πραγμάτων. Όταν σε ένα σπίτι υπάρχουν άσχημες εντάσεις και τεταμένες καταστάσεις, το κατοικίδιο επηρεάζεται ψυχολογικά.

Ο Νίκος Ασημακόπουλος, δικηγόρος στον Άρειο Πάγο, εξειδικευμένος σε θέματα οικογενειακού δικαίου, μιλώντας στο ygeiamou.gr, αναφέρεται στο νομικό πλαίσιο και τί ακριβώς προβλέπεται σε περίπτωση λύσης γάμου. «Από το πλέγμα των διατάξεων του Αστικού μας Κώδικα καθίσταται σαφές ότι ο νόμος αντιμετωπίζει  τα ζώα  ως ενσώματα κινητά πράγματα. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει ειδικότερη διάταξη που να προβλέπει όρους και προϋποθέσεις για το ποιος από τους συζύγους αναλαμβάνει το κατοικίδιο μετά τη λύση του γάμου, θα εφαρμοστούν υποχρεωτικά οι διατάξεις του Οικογενειακού Δικαίου που αφορούν την «Κατανομή των κινητών». Ειδικότερα, το άρθρο 1394 παρ. 1 του Α.Κ. προβλέπει ότι σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης, ο καθένας από τους συζύγους δικαιούται να παραλάβει τα κινητά που του ανήκουν, ακόμη και αν τα χρησιμοποιούσαν και οι δύο ή και μόνον ο άλλος σύζυγος. Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε, ότι στη χώρα μας βρίσκεται σε εφαρμογή ο νόμος 4039/2012 που αφορά τα δεσποζόμενα και αδέσποτα ζώα συντροφιάς (όπως τροποποιήθηκε με τους Ν. 4235/2014 και 4509/2017), ο οποίος στο άρθρο 5  προβλέπει ότι o ιδιοκτήτης του δεσποζόμενου ζώου συντροφιάς υποχρεούται, μεταξύ άλλων, να μεριμνά για τη σήμανση και την καταγραφή του ζώου του, καθώς και για την έκδοση βιβλιαρίου υγείας. Στον ίδιο νόμο προβλέπεται (άρθρο 4) ότι στη Διεύθυνση Πληροφορικής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δημιουργείται Διαδικτυακή Ηλεκτρονική Βάση σήμανσης και καταγραφής των ζώων συντροφιάς και των ιδιοκτητών τους. Περαιτέρω προβλέπεται (άρθρο  4 παρ. 7) ότι ο ιδιοκτήτης κάθε ζώου συντροφιάς υποχρεούται να ενημερώνει τον κτηνίατρο, που έχει πιστοποιηθεί, για τη μεταβολή των στοιχείων που έχουν καταχωριστεί στη βάση δεδομένων και αφορούν, είτε τον ίδιο (όπως ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, τηλέφωνο, αριθμό ταυτότητας ή διαβατηρίου ή άλλου ισοδύναμου εγγράφου), είτε το ζώο συντροφιάς που έχει δηλώσει στο όνομά του (όπως θάνατος, παράδοση σε άλλον ιδιοκτήτη), το αργότερο εντός 15 ημερών από τη μεταβολή, με σκοπό να επικαιροποιούνται οι πληροφορίες της Διαδικτυακής Ηλεκτρονικής Βάσης. Έτσι, λοιπόν, όποιος εκ των  συζύγων έχει μεριμνήσει και έχει προχωρήσει στη σήμανση του κατοικίδιου, θεωρείται και κύριός του – άρα έχει δικαίωμα να το αναλάβει μετά τη λύση της έγγαμης συμβίωσης. Στην περίπτωση που το κατοικίδιο δεν έχει καταγραφεί σύμφωνα με τα ανωτέρω, θα το αναλάβει ο σύζυγος που θα καταφέρει να αποδείξει ότι είναι κύριός του».

Πέρα όμως από το νομικό πλαίσιο καλό θα ήταν οι άνθρωποι που έχουν κατοικίδια να συνυπολογίζουν πολλούς παράγοντες πριν διεκδικήσουν σθεναρά την κηδεμονία του ζώου. Τα ζώα δεν είναι απλά αντικείμενα που έχουμε σπίτι μας. Είναι ζωντανά πλάσματα που χρειάζονται φροντίδα, περιποίηση και αγάπη. Ο άνθρωπος που θα αποφασίσει να ζήσει μόνος του πλέον με το κατοικίδιο θα πρέπει να αναλογιστεί ότι όλες οι υποχρεώσεις και ευθύνες θα είναι πάνω του. Επίσης, καλό θα ήταν όταν γίνεται αλλαγή περιβάλλοντος, ο κηδεμόνας του ζώου να πάρει και όλα τα αντικείμενα που χρησιμοποιούσε το ζώο πριν ,π.χ. κρεβατάκι, παιχνίδια, μπολ ,έτσι ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο ομαλή η μετάβαση στο νέο χώρο. Συμπερασματικά, πάντα θα πρέπει να σκεφτόμαστε ποιο θα είναι το καταλληλότερο περιβάλλον για το ζωάκι μας και όχι να υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ των δύο συντρόφων.